Izydor Kopernicki - lekarz, pierwszy profesor antropologii na ziemiach polskich

Antropologia na ziemiach polskich

Biblioteka Polona udostępniła blisko 30 publikacji Izydora Kopernickiego, tj. "Zagadki i łamigłówki górali bieskidowych spisane w okolicach Rabki" czy "O wyobrażeniach lekarskich i przyrodniczych oraz o wierzeniach naszego ludu o świecie roślinnym i zwierzęcym". Publikacje świadczą o szerokich zainteresowaniach polskiego uczonego. Dlaczego wprowadzał antropologię na ziemie polskie? - Izydor Koperniki ukończył studia na Uniwersytecie Kijowskim i został lekarzem. Później żeby odpracować stypendium naukowe, obowiązkowo musiał pracować jako lekarz wojskowy. Po ukończeniu wojny krymskiej, w 1857 roku, powrócił do Kijowa i podjął działalność lekarza prosektora - mówi na antenie Programu 1 Polskiego Radia dr Andrzej Krasnowolski, antropolog kultury, praprawnuk Izydora Kopernickiego. - Interesował się nie tylko anatomią osób zmarłych, ale badał również znaleziska archeologiczne. Jeszcze za czasów studiów był zaangażowany patriotycznie i jak już zaczęły się przygotowania do powstania styczniowego, wziął w nich czynny udział i kolejno przystąpił do powstania - opowiada gość Jedynki.

Wyjazd do Paryża i Bukaresztu 

Po upadku powstania  w 1864 roku wyjechał do Paryża, a następnie do Bukaresztu (1865), gdzie - przebywając tam do 1871 - m.in. założył muzeum anatomiczne i zootomiczne. - Z perypetiami dostał się do Paryża i tam nawiązał kontakt z wielką sławą, prof. Paulem Broca, który był współtwórcą współczesnej antropologii. To on w 1859 roku założył pierwsze na świecie Naukowe Towarzystwo Antropologiczne w Paryżu - podkreśla gość Jedynki. W 1871 roku osiadł w Krakowie, gdzie po odkryciu grobu królowej Jadwigi w katedrze wawelskiej w 1887 roku przeprowadził badania jej szczątków.

Nowy kraniograf 

Izydor Kopernicki zbudował nowy kraniograf, który ulepszył metody pomiaru czaszek.  Bogate swe zbiory antropologiczne pozostawił Uniwersytetowi Jagiellońskiemu. - Ten nowy przyrząd zaprezentował w 1867 roku na Międzynarodowym Kongresie Antropologicznym i jak podają kronikarze, ten nowy przyrząd spotkał się z uznaniem osób tam obecnych - podkreśla dr Andrzej Krasnowolski. 

Antropolog badał czaszki Słowian, Cyganów czy ludu Ajnów. - Szkielety ośmiu Ajnów podesłał Izydorowi Kopernickiemu jego przyjaciel, prof. Benedykt Dybowski, badacz Syberii i światowej sławy uczony, który zmarł w 1933 roku, mając prawie 100 lat - słyszymy w audycji. 

Znajomość z Oskarem Kolbergiem 

Jak podkreśla rozmówca Doroty Truszczak, wielka przyjaźń łączyła Izydora Kopernickiego z wielkiej sławy etnografem, kompozytorem - Oskarem Kolbergiem. Przez ostatni rok swojego życia Kolberg mieszkał w domu antropologa. - Kolberg uczynił Kopernickiego spadkobiercą swojej działalności naukowej, powierzając mu wydawanie swoich dzieł. Izydor Kopernicki zmarł w Krakowie, rok po śmierci Kolberga - opowiada. 

Ponadto w audycji: 

- Jak wydłużyć nawet trzykrotnie czas życia baterii w telefonach komórkowych i akumulatorach samochodów elektrycznych? O swoich pracach opowiedział dr hab. Leszek Niedzicki prof. Politechniki Warszawskiej.

Czytaj również:

Tytuł audycji: Eureka

Prowadzi: Dorota Truszczak

Goście:  dr Andrzej Krasnowolski (antropolog kultury, praprawnuk Izydora Kopernickiego), dr hab. Leszek Niedzicki (prof. Politechniki Warszawskiej)

Data emisji: 27.07.2022 r. 

Godzina emisji: 19.30

ans